Анотація
Актуальність. Рак грудної залози (РГЗ) є найрозповсюдженішою формою злоякісних новоутворень серед жіночого населення України. Широке використання променевої терапії в лікуванні РГЗ, поряд із підвищенням ефективності лікування, неминуче призводить до зростання ймовірності виникнення ранніх та/або пізніх променевих ушкоджень (ППУ), що висуває перед науковцями завдання детального вивчення зазначеної проблеми та пошуків шляхів профілактики розвитку ППУ. Реакція організму на розвиток злоякісного новоутвору та на протипухлинне лікування значною мірою зумовлена станом гомеостатичних механізмів, у регуляції яких одну з ключових ролей відіграє імунна система. Особлива увага останнім часом сфокусована на значенні імунних запальних відповідей у патогенезі ППУ в онкологічних хворих. Усе вищезазначене зумовлює актуальність пошуку диференціального підходу до проведення імунокорегуючої терапії як профілактики розвитку ППУ. Мета роботи – визначення особливостей змін гематологічних показників та субпопуляційного складу лімфоцитів при проведенні імунокорегуючої терапії для профілактики розвитку ППУ у хворих на РГЗ. Матеріали і методи. Було обстежено 55 хворих на РГЗ. Хворі були розподілені на групи: 1-ша група порівняння (n=13) – хворі на РГЗ з ризиком розвитку ППУ, яким проводилась стандартна терапія, 2-га основна група (n=15) – хворі на РГЗ з ризиком розвитку ППУ, яким на тлі стандартного лікування проводилась імунокорегуюча терапія. Контрольну групу (n=27) склали хворі на РГЗ без ризику розвитку ППУ. Групи були співставлювані за віком та стадією захворювання. Результати. Проведення імунокорегуючої терапії сприяло підвищенню кількості еритроцитів, рівня гемоглобіну, CD19+-, CD3+CD8+-лімфоцитів, NK-клітин, СРБ, ІЛ-6, ІЛ-2 та ФНП-α у хворих основної групи. У хворих групи порівняння після лікування виявлені більш низькі рівні еритроцитів, гемоглобіну, лімфоцитів, відносної кількості СD8+-Т-лімфоцитів, СD19+-В-лімфоцитів та більш високі рівні відносної кількості еозинофілів, моноцитів, нейтрофілів, рівнів цитокінів та СРБ у порівнянні з показниками хворих, яким проводили імунокорегуюче лікування. У хворих на РГЗ основної групи проведення імунокорекції зменшує системні зміни, які можуть сприяти розвитку пізніх променевих ушкоджень та рецидивуванню онкологічного процесу. Включення імунокорегуючої терапії з використанням гормону мелатоніну позитивно впливало на гематологічні та імунні показники хворих. Висновки. Проведення імунокорегуючої терапії у хворих з ризиком розвитку ППУ оптимізувало імунні та гематологічні показники: сприяло підвищенню кількості еритроцитів в 1,25 рази, рівня гемоглобіну в 1,6 рази, CD19+- (1,5 рази), CD3+CD8+-лімфоцитів (1,1 рази), та зниженню NK-клітин (у 1,77 рази), СРБ у 2,19 рази, ІЛ-6 у 1,8 рази, ІЛ-2 у 2,13 рази та ФНП-α у 3,22 рази. Виявлено, що у хворих на РГЗ з можливістю розвитку ППУ без проведення імунотерапії після лікування спостерігали більш низькі рівні еритроцитів (в 1,15 рази), гемоглобіну (1,13 рази), лімфоцитів (1,3 рази), відносної кількості СD8+-Т-лімфоцитів (1,4 рази), СD19+-В-лімфоцитів (6,5 рази) та більш високі рівні відносної кількості еозинофілів, моноцитів, нейтрофілів, рівнів цитокінів (у 1,5 рази) та СРБ (у 2,1 рази) у порівнянні з показниками хворих, яким проводили імунокорегуюче лікування. Призначення імунокорегуючої терапії мелатоніном у добовій дозі 9 мг під час проведення променевого лікування хворим на РГЗ з ризиком виникнення ППУ приводило до нормалізації гематоімунних показників та значного зниження системної запальної реакції.
Посилання
Globocan 2018. Latest global cancer data. World Health Organization. (In English). URL: https://www.who.int/cancer/PRGlobocanFinal.pdf
Fedorenko ZP, Gulak LO, Mykhailovych YY et al. Cancer in Ukraine, 2019–2021. Morbidity, mortality, performance indicators of the oncology service. Bulletin of the National Chancellery Register of Ukraine. 2021;1:101. (In Ukrainian).
Elenkov IJ. Glucocorticoids and the Th1/Th2 balance. Annals of the New York Academy of Sciences. 2004;1024:138–46. (In English). DOI: https://doi.org/10.1196/annals.1321.010
Li Y, Li Sha, Zhou Y et al. Melatonin for the prevention and treatment of cancer. Oncotarget. 2017;8(24):39896–921. (In English). DOI: https://doi.org/10.18632/oncotarget.16379
Moradkhani F, Moloudizargari M, Fallah M et al. Immunoregulatory role of melatonin in cancer. Journal of cellular physiology. 2020;235(2):745– 57. (In English). DOI: https://doi.org/10.1002/jcp.29036
Shafabakhsh R, Reiter RJ, Mirzaei H et al. Melatonin: A new inhibitor agent for cervical cancer treatment. Journal of cellular physiology. 2019;234(12):21670–82. (In English). DOI: https://doi.org/10.1002/ jcp.28865
Goldfarb Y, Shapiro H, Singer P et al. Fish oil attenuates surgeryinduced immunosuppression, limits post-operative metastatic dissemination and increases long-term recurrence–free survival in rodents inoculated with cancer cells. Clinical nutrition. 2012;31(3):396–404. (In English). DOI: https://doi.org/10.1016/j.clnu.2011.10.015
Gurunathan S, Qasim M, Kang M-H et al. Role and Therapeutic Potential of Melatonin in Various Type of Cancers. OncoTargets and therapy. 2021;18(14):2019–52. (In English). DOI: https://doi.org/ 10.2147/OTT.S298512
Grotto HZ. Anaemia of cancer: an overview of mechanisms involved in its pathogenesis. Medical oncology. 2008;5(1):12–21. (In English). DOI: https://doi.org/10.1007/s12032–007–9000–8
Morceau F, Dicato M, Diederich M. Pro-Inflammatory Cytokine-Mediated Anemia: Regarding Molecular Mechanisms of Erythropoiesis. Mediators of inflammation. 2009;2009:11. (In English). DOI: https://doi.org/ 10.1155/2009/405016
Paradkar PH, Joshi JV, Mertia PN et al. Role of cytokines in genesis, progression and prognosis of cervical cancer. Asian Pacific journal of cancer prevention. 2014;15(9):3851–64 (In English). DOI: https://doi.org/ 10.7314/apjcp.2014.15.9.3851
Falkensammer CE, Thurnher M, Leonhartsberger N et al. C-reactive protein is a strong predictor for anaemia in renal cell carcinoma: role of IL-6 in overall survival. BJU international. 2011;107(12):1893–8. (In English). DOI: https://doi.org/10.1111/j.1464–410X.2010.09817
Gromakova IA, Sorochan PP, Prokhach NY, Kuzmenko OV, Moskalenko IP. Melatonin. immunomodulatory effects. Experimental and clinical medicine. 2007;4:13–20. (In Russian).
Ivanenko MO, Nikiforova NA, Kuzmenko OV, Gromakova IA. Radioprotective properties of melatonin: experimental and clinical aspects. Ukrainian Radiological Journal. 2007;ХV(4):483–8. (In Ukrainian).
Gromakova IA, Kuzmenko OV. Daily changes in melatonin and cortisol production in patients with uterine cancer at the stages of combined treatment. Ukrainian Radiological Journal. 2013;XXI(3):306– 10. (In Ukrainian).
Prokhach NE, Kuzmenko OV, Sorochan PP, Polozova MV, Gromakova IS. Adjuvant immunotherapy in modern oncology. International Medical Journal. 2021;4(27):42–9. (In Ukrainian).
Vallurupalli M, MacFadyen JG, Glynn RJ et al. Effects of Interleukin-1β Inhibition on Incident Anemia: Exploratory Analyses from a Randomized Trial. Annals of internal medicine. 2020;172(8):523–32. (In English). DOI: https://doi.org/10.7326/M19–2945
Vitkauskaite A, Urboniene D, Celiesiute J et al. Circulating inflammatory markers in cervical cancer patients and healthy controls. Journal of immunotoxicology. 2020;17(1):105–9. (In English). DOI: https://doi.org/ 10.1080/1547691X.2020.1755397
Zhu HG, Zollner TM, Klein-Franke A, Anderer FA. Activation of human monocyte/macrophage cytotoxicity by IL-2/IFN gamma is linked to increased expression of an antitumor receptor with specificity for acetylated mannose. Immunology letters. 1993;38(2):111–9. (In English). DOI: https://doi.org/10.1016/0165–2478(93)90175–2
Crayne CB, Albeituni S, Nichols KE, Cron RQ. Тhe Immunology of Macrophage Activation Syndrome. Frontiers in immunology. 2019;10:119. (In English). DOI: https://doi.org/10.3389/fimmu.2019.00119
Taylor A, Verhagen J, Blaser K et al. Mechanisms of immune suppression by interleukin-10 and transforming growth factor-beta: the role of T regulatory cells. Immunology. 2006;117(4):433–42. (In English). DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365–2567.2006.02321.x
Battaglia M, Gregori S, Bacchetta R, Roncarolo MG. Tr1 cells: from discovery to their clinical application. Seminars in immunology. 2006;18(2):120–7. (In English). DOI: https://doi.org/10.1016/ j.smim.2006.01.007
Gregori S, Goudy KS, Roncarolo MG. The cellular and molecular mechanisms of immuno-suppression by human type 1 regulatory T cells. Frontiers in immunology. 2012;3:30. (In English). DOI: https://doi.org/10.3389/fimmu.2012.00030
Ogawa Y, Duru EA, Ameredes BT. Role of IL-10 in the resolution of airway inflammation. Current molecular medicine. 2008;8(5):437–45. (In English). DOI: https://doi.org/10.2174/156652408785160907
Audirac-Chalifour A, Torres-Poveda K, Bahena-Román M et al. Cervical Microbiome and Cytokine Profile at Various Stages of Cervical Cancer: A Pilot Study. PLoS One. 2016;11(4):e0153274. (In English). DOI: https://doi.org/ 10.1371
Liu X, Meng L, Chen L et al. IL-6 expression promoted by Poly (I: C) in cervical cancer cells regulates cytokine expression and recruitment of macrophages. Journal of cellular and molecular medicine. 2020;24(3):2284–93. (In English). DOI: https://doi.org/10.1111/jcmm.14911
Marozik P, Mothersill C, Seymour C, Mosse I, Melnov S. Bystander effects induced by serum from survivors of the Chernobyl accident. Experimental hematology. 2007;35(4):55–63. (In English). DOI: https://doi.org/10.1016/j.exphem.2007.01.029
Tan DX, Manchester LC, Hardeland R, Lopez-Burillo S, Mayo JC, Sainz RM, Reiter RJ. Melatonin: a hormone, a tissue factor, an autocoid, a paracoid, and an antioxidant vitamin. Journal of pineal research. 2003;34(1):75–8. (In English). DOI: https://doi.org/10.1034/j.1600- 079x.2003.02111.x

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.