Терапевтичне опромінення хворих онкогінекологічного профілю та можливість прогнозу променевих ускладнень
ARTICLE PDF

Ключові слова

вторинний рак вагіни
високоенергетична HDR брахітерапія
джерела високої потужності дози 192Ir та 60Со
біомаркери радіочутливості
лімфоцити периферичної крові
апоптичні клітини

Як цитувати

Іванкова , В. С., Михайленко , В. М., Дьоміна , Е. А., Хруленко , Т. В., Барановська , Л. М., & Грінченко , О. О. (2021). Терапевтичне опромінення хворих онкогінекологічного профілю та можливість прогнозу променевих ускладнень. Український радіологічний та онкологічний журнал, 29(2), 34-51. https://doi.org/10.46879/ukroj.2.2021.34-51

Анотація

Актуальність. На сьогодні використання променевої терапії (ПТ) в лікуванні як первинного, так і вторинного раку вагіни (ВРВ) займає пріоритетне місце в арсеналі спеціалізованих методів лікування онко- логічних хворих. Вторинні пухлини вагіни частіше виникають при раку шийки матки (РШМ) у 6 – 33% хворих та у 8–10% хворих на рак тіла матки (РТМ), які лікувались хірургічним, комбінованим чи променевим методами. Тому у 80% випадків лікування первинного, і тим більше, ВРВ, є ПТ. При використанні навіть найсучаснішої радіотерапевтичної апаратури найновіших технологій існує загроза розвитку променевих ускладнень з боку здорових органів і тканин, що потрапляють у зону опромінення. Знання основних радіобіологічних парадигм надають можливість не тільки прогнозувати ймовірність резорбції пухлини після дії іонізуючого випромінювання, але й оцінити біологічну ефективність поглиненої дози його, а також – ризик виникнення пізніх променевих ускладнень.

Мета роботи – підвищити ефективність і оцінити токсичність промене- вого лікування хворих на ВРВ шляхом визначення оптимальних методик брахітерапії (БТ) в залежності від виду джерела іонізуючого випромінювання і вивчення можливості прогнозування променевих ускладнень на основі молекулярно-біологічних властивостей пухлини.

Матеріали та методи. У клініці Національного інституту раку у відді- ленні радіаційної онкології проводилось клінічне дослідження за допомогою апарата для високоенергетичної БТ з джерелом гамма- випромінювання високої активності (HDR) іридій-192 (192Ir). За розроб- леними методиками БТ проведено лікування 106 хворим на ВРВ, які до цього лікувались з приводу захворювання на рак шийки матки, гістологічно    у    більшості    діагностовано    плоскоклітинний рак – 65 хворих, у хворих на рак тіла матки гістологічно переважала аденокарцинома різного ступеня диференціювання – 41 пацієнтка. Хворі були з   місцевопоширеним   пухлинним   процесом   у   малому   тазі II-ІІІ стадій поширеності, T2-3N0-1M0. Водночас з клінічними виконува- лися радіобіологічні дослідження, спрямовані на визначення кількості апоптичних клітин в інтактних та опромінених лімфоцитах пери- феричної крові (ЛПК), а також рівня SH-груп білків і пептидів плазми крові в онкогінекологічних хворих та здорових донорів для прогнозування ризику виникнення променевих ускладнень.

Результати та їх обговорення. Враховуючи відстрочену дію ПТ ефек- тивність лікування хворих аналізували безпосередньо після курсу ПТ і також через 3 місяці після   завершення   консервативної   терапії. Так, після тримісячного спостереження у динаміці – позитивна відповідь пухлини зареєстрована у 67,9±5,2 % пацієнток, що входили до I досліджу- ваної групи та у 72,5±6,9 % з ІІ досліджуваної групи і в групі порівняння – 51,3±6,8 %, що на 16,6 % і 21,2 % було більше порівня но з групою порівняння. Всі пацієнтки задовільно переносили БТ. У жод- ної пацієнтки, незалежно від групи, упродовж лікування і в найближчі 3 місяці після його завершення, не відмічено тяжких (вище II ступеня) загальних проявів токсичності, а також з боку сечового міхура та прямої кишки. Результати проведення радіобіологічних досліджень корелювали з клінічними та літературними даними.

Висновки. В результаті проведеного дослідження відзначено зменшення проявів токсичності ПТ, а саме ранніх променевих реакцій з боку суміжних з пухлиною критичних органів у хворих I і II основних груп, порівняно з пацієнтками групи порівняння, особливо в I основній групі, де використовували високоенергетичне джерело 192Ir у режимі опромі- нення РОД = 3 Гр х 2 рази на тиждень. Одержані результати експери- ментального дослідження свідчать, що вміст SH-груп у плазмі крові та рівень апоптозу ЛПК можна вважати додатковими прогностичними показниками радіочутливості немалігнізованих клітин із оточення опромінюваної пухлини.

https://doi.org/10.46879/ukroj.2.2021.34-51
ARTICLE PDF

Посилання

Vorob’eva LI, Nespryadko SV, Goncharuk IV, Gavrilyuk ON, Bakai OA, Ganich AV. Vaginal cancer: current state of the problem. Clinical oncology. 2014;1(13):46–50. (In Russian).

Kurmyshkina OV, Belova LL, Kovchur PI, Volkova TO. Remodeling of angiogenesis and lymphangiogenesis in the development of cervical cancer. Biomedical chemistry. 2015;5:579–97. (In Russian).

Eifel PJ. Chemoradiotherapy in the treatment of cervical cancer. Seminars in radiation oncology. 2006;16(3):177–85. (In English). DOI: https://doi. org/10.1016/j.semradonc.2006.02.007

Osman M. The role of neoadjuvant chemotherapy in the management of locally advanced cervix cancer: a systematic review. Oncology reviews. 2014;8(2):250. (In English). DOI: https://doi.org/10.4081/oncol. 2014.250

Turkevich VG. Radiation treatment of primary and metastatic vaginal cancer. Practical oncology. 2006;7(4):236–45. (In Russian).

Filatova EI. Primary vaginal cancer. Diagnostics and treatment tactics. Practical oncology. 2006;7(4):228–34. (In Russian).

Abisatov KhA. Cycle of lectures on oncology. Almaty. 2012;180. (In Russian).

Korzhevskaya EV, Kuznetsov VV, Gritsay AN. Malignant tumors of the vagina. Clinical gynecological oncology: A guide for physicians / ed. VP. Kozachenko.

Binom Publishing House. 2016;97–108. (In Russian).

Rosenko LYa, Varzer EA, Yudina LV. Method of intracavitary therapy in the treatment of patients with cancer metastases in the vagina. ONC Bulletin. 2014;3:30. (In Russian).

Fedorenko ZP. et al. Cancer in Ukraine 2018–2019. Bulletin of the National Cancer Agency of Ukraine. K.: National Institute of Cancer. 2020;21:116. (In Ukrainian).

Eifel PJ, Berek JS, Markman MA. Cancer of the cervix, vagina, and vulva. Cancer: Principles and Practice of Oncology. 9th ed. Lippincott Williams & Wilkins. 2011;1311–44. (In English).

Kaprin AD., Galkin VN. Brachytherapy in the treatment of vaginal cancer. Biomedical Photonics. 2016;1:22–6. (In Russian).

Kravets OA, Morkhov KYu, Novikova OV, Khokhlova SV. Clinical guidelines for the diagnosis and treatment of patients with vaginal cancer. ONC Bulletin. 2014;4:60. (In Russian).

Turkevich VG. Modern methods of radiation treatment of primary vaginal cancer. ONC Bulletin. 2012;3:55. (In Russian).

Domina E., Philchenkov A., Dubrovska A. Individual Response to Ionizing Radiationand Personalized Radiotherapy. Critical Review in Oncogenesis. 2018;23(1–2):69–92. (In English). DOI: https://doi. org/10.1615/CritRevOncog.2018026308

Gritsay AA, Korzhevskaya EV, Kravets OA, Kuznetsov VV, Khokhlova SV. Clinical guidelines for the diagnosis and treatment of patients with vaginal cancer. 2014;11. (In Russian).

Levine DA, De Los Santos J et al. Handbook for Principles and Practice of Gynecologic oncology. Wolters Kluwer health. 2010;288. (In English).

Tyuva NV, Lukyanchuk OV. Personalization of children before the plan of one exchange therapy in ailments for musculoskeletal cancer of the uterine cervix. Ukrainian Radiological Journal. 2014;XXII(4):63–5. (In Ukrainian).

Creasman W, De Geest K, Di Saia P, Zaino RJ. Significance of true surgical pathologic staging: a Gynecologic Oncology Group Study. American journal of obstetrics and gynecology. 2016;5:31–4. (In English). DOI: https://doi.org/0.1016/s0002- 9378(99)70431-x

Domina E, Philchenkov A, Dubrovska A. Individual response to ionizing radiation and personalized radiotherapy. Critical reviews in oncogenesis. 2018;23(1 2):69 92. (In English). DOI: https://doi. org/10.1615/Crit Rev Oncog. 2018026308

Suit H, Goldberg S, Niemierko A et al. Secondary carcinogenesis in patients treated with radiation: a review of data on radiation-induced cancers in human, non-human primate, canine and rodent subjects. Radiation research. 2007;167(1):12–42. (In English). DOI: https://doi.org/10.1667/RR0527.1

Kucera H, Mock U, Knocke TH et al. Radiothera- py alone for invasive vaginal cancer: outcome with intracavitary high dose rate brachytherapy versus conventional low dose rate brachytherapy. Acta obstetricia et gynecologica Scandinavica. 2001;80:355–60. (In English).

Tewari KS, Cappuccini F, Puthawala AA et al. Primary invasive carcinoma of the vagina: treatment with interstitial brachytherapy. Cancer. 2001;91:758–70. (In English). DOI: https://doi. org/0.1002/1097-0142(20010215)91:4<758::aid-cn- cr1062>3.0.co;2-u

Panshin GA. Main stages in the development of radiation therapy methods and modern preparation of cancer patients for conformal irradiation. Bulletin of the RNTSRR Ministry of Health of the Russian Federation. 2012;12:212–23. (In Russian).

Zharikov AA, Terekhov OV. Oncological morbidity of the pelvic organs, radiation injuries and their diagnosis (literature review). Radiation and risk. 2013;22(3):57–64. (In Russian).

Lacombe J, Azria D, Mange A, Solassol J. Proteomic approaches to identify biomarkers predictive of radiotherapy outcomes. Expert review of proteomics. 2013;10(1):33–42. (In English). DOI: https://doi. org/10.1586/epr.12.68

Shulenina LV et al. MicroRNAs in the blood of patients with prostate cancer as a possible indicator of early complications of radiation therapy. Radiation biology. Radioecology. 2017;57(6):598–607. (In Russian).

Brzozowska K, Pinkawa M, Eble MJ, Müller W et al. In vivo versus in vitro individual radiosensitivity analysed in healthy donors and in prostate cancer patients with and without severe side effects after radiotherapy. International journalof radiation biology. 2012;88(5):405–13. (In English). DOI: https://doi.org

/10.3109/09553002.2012.666002

Demina EA. Chromosomal abnormalities in blood lymphocytes of primary cancer patients in the post-Chernobyl period. Scientific Journal «Science- Rise: Biological Science». 2016;1:20–5. (In Russian).

Dyomina EA. Biochemical and cytogenetic parame- ters of peripheral blood lymphocytes in patients with prostate cancer. Reports of the National Academy of Sciences of Ukraine. 2018;4:102–9. (In Ukrainian).

Ivankova VS, Demina EA. Problems of tumor resistance in radiation oncology. Healthy. 2012;192. (In Russian).

Mazurik VK, Moroz BB. Problems of radiobiology and protein P53. Radiation biology. Radioecology. 2001;41(5):548–54. (In Russian).

Glavin OA, Dyomina EA, Mikhailenko VM, Makovetskaya LI, Druzhina MO, Grinchenko OO. Metformin as a modifier of the oxidative state of peripheral blood and the viability of human lymphocytes under the action of ionizing radiation. Oncology. 2020;22(1–2):84–91. (In Ukrainian).

Burkovskaya VA. Radiation (radiation) lesions of the intestine. Gastroenterology of St. Petersburg. 2013;3–4:18–24. (In Russian).

Demidova LV, Dunaeva EA, Boyko AV, Novikova EG, Dubovetskaya OB. Complications of radiation therapy in combined treatment of patients with stage I

cancer of the uterus. Bulletin of the Russian Oncology Center N.N.Blokhina RAMS. 2011;22(4):39–45. (In Russian).

Sycheva IV, Pasov VV. Radiation injuries of the pel- vic organs after treatment of early stages of prostate cancer. Radiation and risk. 2014;23(4):99–115. (In Russian).

Kim PS, Baldwin RL. Intermediates in the folding reactions of small proteins. Annual review of biochemistry. 1990;59:631–60. (In English). DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.bi.59.070190.003215

Freedman RB. The formation of protein disulphide bonds. Current opinion in structural biology. 1995;5:85–91. (In English). DOI: https://doi. org/10.1016/0959-440x(95)80013-q

Everett S.A., Wardman P. Perthiols as Antioxidants: Radical-Scavenging and Pro-oxidative Mechanisms. Methods in Enzymology: Biothiols, Part A: Monothiols and Dithiols, Protein Thiols, and Thiyl Radicals. 1995. Vol. 251. P. 55–69. (In English).DOI: https:// doi.org/10.1016/0076-6879(95)51110-5

Hendry JH, Potten CS. Intestinal cell radiosensitivi- ty: a comparison for cell death assayed by apoptosis or by a loss of clonogenicity. International journal of radiation biology and related studies in physics, chemistry, and medicine. 1982;42(6):621–8. (In English). DOI: https://doi.org/10.1080/ 09553008214551601

Stephens LC, Ang KK, Schultheiss TE et al. Apoptosis in irradiated murine tumors. Radiation research. 1991;127(3):308–16. (In English).

Macklis R M, Beresford BA, Palayoor S et al. Cell cycle alterations, apoptosis, and response to low- dose-rate radioimmunotherapy in lymphoma cells. International journal of radiation oncology, biology, physics. 1993;27(3):643–50. (In English). DOI: https://doi.org/10.1016/0360-3016(93)90391-8

Rached E, Schindler R, Beer KT et al. No predictive value of the micronucleus assay for patients with severe acute reaction of normal tissue after radio- therapy. European journal of cancer. 1998;34(3): 378–83. (In English). DOI: https://doi.org/10.1016/ s0959-8049(97)00373-0

Scott D. Chromosomal radiosensitivity, cancer predis- position and response to radiotherapy. Strahlentherapie und Onkologie. 2000;176(5):229–34. (In English). DOI: https://doi.org/ 10.1007/s000660050005

Antomonov MYu. Matematicheskaya obrabotka i analiz mediko-biologicheskih dannyih. MITs «Med- inform». 2018;579. (In English).

Joyner M, Kogel A. Fundamentals of Clinical Radiobiology. Knowledge laboratory. 2013;600. (In Russian).

Troncone M, Cargnelli SM, Villani LA et al. Targeting metabolism and AMP-activated kinase with metformin to sensitize non-small cell lung cancer (NSCLC) to cytotoxic therapy; translational biology and rationale for current clinical trials. Oncotarget. 2017;8(34):57733–54. (In English). DOI: https://doi. org/10.18632/oncotarget.17496

Jaune E, Rocchi S. Metformin: Focus on Melanoma. Frontiers in endocrinology. 2018;9:472. (In English). DOI: https://doi.org/10.3389/fendo.2018.00472

Product Information Histopaque®-1077 Hybri-Max™ (H8889). (In English). URL: https://www.sigmaal- drich.com/content/dam/sigma-aldrich/docs/Sigma/ Product_Information_Sheet/2/h8889pis.pdf

Riccardi C, Nicoletti I. Analysis of apoptosis by propidium iodide staining and flow cytometry. Nature protocols. 2006;1(3):1458–61. (In English). DOI: https://doi.org/10.1038/nprot.2006.238

Hu ML. Measurement of protein thiol groups and glutathione in plasma. Methods in enzymology. 1994;233:380–5. (In English). DOI: https://doi. org/10.1016/s0076-6879(94)33044-1

Lakin GF. Biometry. Vyschaya Shkola. 1990;352. (In English).

Rena G, Hardie DG, Pearson ER. The mechanisms of action of metformin. Diabetologia. 2017;60:1577–85. (In English). DOI: https://doi.org/10.1007/s00125- 017-4342-z

Mortezaee K, Shabeeb D, Musa AE, Najafi M, Farhood B. Metformin as a Radiation Modifier; Implications to Normal Tissue Protection and Tumor Sensitization. Current Clinical Pharmacology. 2019;14:41–53. (In English). DOI: https://doi.org/ 10.2174/1574884713666181025141559

Creative Commons License

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Завантаження

Дані завантаження ще не доступні.